Minetti, μια περιπέτεια στη Θεσσαλονίκη
Με το Minetti, του Τόμας Μπέρνχαρντ – αυτήν την πολυπρόσωπη παρωδία του Βασιλιά Ληρ – δεν ανεβάζεις απλά, μιαν ακόμη παράσταση.
Μπαίνεις σε μια απρόβλεπτα επικίνδυνη πνευματική περιοχή, με δυσδιάκριτα όρια. Είναι τέτοια η δύναμη της «διάνοιάς» του και τόσο απολύτως αδιαμφισβήτητα τα θεωρητικά του αξιώματα που τρομάζεις. Νιώθεις διαρκώς να σε τραβούν απότομα από το αυτί και να σε υποχρεώνουν να τρέξεις προς την αντίθετη κατεύθυνση. Είναι σα να έρχεσαι σε επαφή, με ένα έντονο και ξαφνικό παράπονο, που νοσταλγεί την ενότητα ενός κόσμου που χάθηκε – γιατί δεν τόλμησε να υπάρξει ποτέ – ή σα να σε κατακλύζει το γέλιο ενός βίαιου και οδυνηρού πόθου για το απόλυτο.
Φυσικά ελάχιστα από τα παραπάνω, είχαμε υποψιαστεί όταν το 2006 τολμήσαμε να δρασκελίσουμε το κατώφλι της περιπέτειας – Minetti!
Α’ εκδοχή – Ένα πορτρέτο του καλλιτέχνη όταν γεράσει
Περίπου στην αρχή των προβών (Σεπτέμβριος 2006), αντιληφθήκαμε ότι οι τότε συνθήκες αλλά και οι δυνατότητές μας, μας οδήγησαν ευθέως σε ένα ανέβασμα «μετωπικού» χαρακτήρα, με έντονα τα διαδραστικά στοιχεία (συχνή επέμβαση στοιχείων της πραγματικότητας με στόχο την αναχαίτιση του θεατρικού οίστρου, άμεση απεύθυνση στο θεατή με πιθανό αποτέλεσμα την όξυνση της προσοχής του κλπ.)
Πρώτη μας λοιπόν σκέψη, ήταν να ανέβει η παράσταση σε έναν μη αμιγώς θεατρικό χώρο. Κάτι σα φουαγιέ ξενοδοχείου – όπου ηθοποιοί και θεατές θα μετατρέπονταν σε πελάτες ενός ξενοδοχείου στην Οστάνδη, κάποια παραμονή πρωτοχρονιάς – ή σαν το φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών – όπου η αναμονή του καλλιτεχνικού διευθυντή του θεάτρου
από τον Minetti θα αποκτούσε προφανώς διαφορετικά σημαινόμενα.
Μετά από αρκετές και στα όρια του γκροτέσκο περιπέτειες, με τον ιδιωτικό και δημόσιο παράγοντα της πόλης μας («Η γενέτειρα μας είναι και ο δολοφόνος μας» Minetti, γ’ σκηνή) βρεθήκαμε στον 3ο όροφο του καφέ Σαντέ. Διαμορφώσαμε και διαμορφώναμε σχεδόν από την αρχή κάθε φορά το χώρο, επιχειρώντας να μετατρέπουμε τις αντιξοότητες της πραγματικότητας, σε αισθητικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της παράστασης. Η κεντρική σκηνοθετική ιδέα, πάνω στην οποία εργαστήκαμε τότε ήταν: Η λειτουργία και ο ρόλος του ήρωα Minetti, απέναντι σ’ αυτόν τον αλλοπρόσαλλο καρναβαλικό περίγυρο που προτείνει ο Μπέρνχαρντ αλλά και απέναντι στους θεατές, να προσπαθεί ταυτιστεί με το ρόλο και τη λειτουργία που οφείλει ενδεχομένως να έχει η τέχνη απέναντι στη ζωή.
Ένας πολύχρωμος ίσως καταλύτης που αποκαλύπτει τις αντιφάσεις, τις ρωγμές και το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, που μας συμφιλιώνει με τη φθαρτότητά της και που ίσως μας παρηγορεί για κάθε τι ανεπανόρθωτο.
Πέτρος Ζηβανός
Ολόκληρο το κείμενο βρίσκεται στο πρόγραμμα της 3ης εκδοχής του «Minetti – Ο Ηθοποιός».
